top of page

درس‌گفتارهای کارنما

اندیش‌کده‌ی کارنما برنامه‌ای یک‌پارچه در زمینه‌ی نظریه، نقد، تاریخ هنر، و فرهنگ دیداری ارایه‌ می‌کند. همه‌ی برنامه‌های آموزشی به‌صورت آن‌لاین برگزار می‌شوند. 

Kaarnamaa Logo Black.png

طرح پذیرش کارنما در پی آن‌ است که با توجه به نیاز واقعی هنر ایران، شرایطی حتا مساعدتر و نظام‌مندتر را برای پرورش نسلِ‌ نوی دانش‌جوها و هنرمندها و پژوهش‌گرهای تاریخ، نقد، و نظریه‌ی هنر و فرهنگ دیداری فراهم کند.

طرح پذیرش کارنما، دانش‌جوها را در تماس پیوسته‌‌تر با استادها، فضای دیجیتال اندیش‌کده‌، بایگانی مقاله‌ها، و پژوهش‌های کارنما در زمینه‌ی هنر و فرهنگ امروز ایران و جهان، و سرانجام، با دیگر دانشجوها قرارمی‌دهد.

هر دانش‌جو این امکان را می‌یابد که مسیر فکری خود را در قالب کلاس‌ها و پژو‌هش‌های خودپاینده یا گروهی تعریف‌کند و در پایان گواهی شرکت دریافت‌کند.

پذیرش دانش‌جو
در کارنما

درس‌گفتارهای تابستان     ۱۴۰۴ 

نظریه و فلسفه

واسازی در اندیشه‌ی دریدا

حیدر زاهدی


​شنبه‌ها، ساعت ۱۸ تا ۲۰ به وقت ایران 

هدف این مجموعه درس‌گفتار، آشنایی کلی با اندیشه‌ی ژَک دریدا با تاکید بر یکی از مفهوم‌های مهم او، یعنی «واسازی» (Déconstruction) است. هم‌چنین، می‌کوشیم تا زمینه‌ها و تاثیر این مفهوم را در فضای فکری، فلسفی، و هنری زمانه‌ی او تا به امروز بررسی‌کنیم. واسازی گرچه از مفهوم‌های مضمونی در آثار دریدا است،‌ اما به سرعت تبدیل به مفهومی کاربردی برای دیگران شد و امروزه در حوزه‌های فلسفه، نقد ادبی و هنر کاربردی فراوان دارد. این مفهوم هم‌واره دوست‌ها و دشمن‌های بسیاری داشته است. برخی آن‌را یک تکنیک روابط عمومی  و برخی زمینه‌ساز نحوه‌ی به‌تمامی جدیدی در نگاه به «موضوع» می‌دانند. این مفهوم فضای اندیشه‌ورزی ایران را نیز هم‌چون دیگر نقاط جهان در نیم سده‌ی اخیر بسیار در تاثیر خود قرار داده‌است. گرچه برای بسیاری از افرادی که این مفهوم را به کارمی‌گیرند هم‌چنان گنگ است. امید و آهنگ این دوره تاباندن نوری بر این مفهوم زیربنایی و بسیار ارجاع ‌داده‌ شده‌است. دیدن و خواندن متن برای مواجهه با فلسفه‌ی معاصر، خاصه چهره‌ای چون دریدا بسیار مهم است. متاسفانه این شناخت در ایران بیش از خوانش متن، بر پایه‌ی سنتی شفاهی شکل گرفته که بیش از ارجاع به متن‌ها بر پایه‌ی تفسیر‌های شخصی بوده است. در این درس، کوشش بر این است که با ارجاع به متن‌های دریدا و شارحان‌اش موضوع، طرح و گسترش یابد تا مخاطب چشم‌اندازی از فرآیند توسعه‌ی مفهوم‌ها در فلسفه‌ی معاصر پیدا کند. این درس‌گفتارِ آن‌لاین در ۶ جلسه، در روزهای شنبه ساعت ۱۸ تا ۲۰ به‌وقت ایران برگزارمی‌شود و نام‌نویسی در آن برای همه در درون و بیرون از ایران ممکن است.

آغاز درس‌گفتار: ۲۱ تیر ۱۴۰۴،  ۱۲ ژوئیه ۲۰۲۵​​

**

اجرا، نمایش، رقص

بدن، دوربین، و دانش‌های تنانه 

طنین ترابی

​دوشنبه‌ها، ساعت ۱۸ تا ۲۰ به وقت ایران 

در این مجموعه درس‌گفتار آن‌لاین، به کاوش در رابطه‌ی بدن و دوربین به‌مثابه‌ی ابزاری برای بیان، درک و مقاومت می‌پردازیم. در جریانِ جلسه‌ها با اتکا به گفت‌وگو، مشاهده‌ی نمونه آثار فیلم-رقص و اجرا، و تمرین‌هایی قابل اجرا در خانه، می‌کوشیم بدن را نه‌تنها هم‌چون وسیله‌ای برای حرکت، بل‌که به‌مثابه‌ی سرچشمه‌ای از دانش، تجربه‌ی زیسته، و کنش اجتماعی بازشناسی کنیم. این کارگاهِ میان‌رشته‌ای با تلفیق حرکت، تحلیل نظری و ابزارهای رسانه‌ای مانند ویدیو و اجرا طراحی شده‌ است. بنابرین از یک‌سو، در جریان جلسه‌ها، شرکت‌کننده‌ها با مفهوم‌هایی چون «بدن‌مندی» و «دانش‌های تنانه» آشنا می‌شوند؛ مفهوم‌هایی که میان اندیشه، احساس، تجربه و کنشِ بدنی ارتباط برقرار می‌کنند. و از سویی دیگر، با اندیشه‌های فیلسوف‌هایی چون دکارت و مرلو-پونتی آشنامی‌شوند و هم‌چنین روایت‌هایی غیرغربی از بدن ارایه خواهد شد تا شرکت‌کننده‌ها بتوانند نگاهی انتقادی و چندلایه به بدنِ خود و جهان پیرامون داشته باشند. این درس‌گفتار به پرسش‌هایی از این دست می‌پردازد: بدن من امروز چگونه است؟ چگونه می‌توان حرکت را به مثابه‌ی شکلی از مقاومت یا مستندسازی به کار برد؟ رابطه‌ی میان زبان، فرهنگ، و تجربه‌ی بدنی چیست؟ این درس‌گفتارِ آن‌لاین در ۶ جلسه، در روزهای دوشنبه ساعت ۱۸ تا ۲۰ به‌وقت ایران برگزارمی‌شود و نام‌نویسی در آن برای همه در درون و بیرون از ایران ممکن است.

درباره‌ی آموزگار

طنین ترابی، هنرمند رقص و فیلم‌ساز است. او مدرک کارشناسی خود را در رشته‌ی جامعه‌شناسی و کارشناسی ارشد خود را در رشته اجرای رقص معاصر از دانش‌گاه «لیمریک» ایرلند دریافت کرده است. او به‌عنوان عضو هیئت داوران در جشنواره‌هایی چون MOV'IN Cannes و Dance Camera West در امریکا فعالیت کرده است. او اکنون هنرمند مقیم «ویلا آرسون» در فرانسه است.

​​

آغاز درس‌گفتار: ۱۶ تیر ۱۴۰۴، ۷ ژوئیه ۲۰۲۵​​

**

اجرا، نمایش، رقص

معلولیت و هنر: مبانی نظریه‌های هنر اجرا 

نیوشا احمدی‌خو

​چهارشنبه‌ها، ساعت ۱۸ تا ۲۰ به وقت ایران 

این مجموعه درس‌گفتار، معلولیت را از دریچه‌ی پژوهش‌های اجرا، تاریخ هنر، رسانه، و تکنولُژی بررسی‌می‌کند و به نقش هنر اجرا در بازنمایی معلولیت می‌پردازد. از درون‌مایه‌های کلیدی این درس‌گفتار می‌توان به اهمیت تکنولُژی در تعریف و تجربه‌ی معلولیت، سیاست‌های بازنمایی، اندام‌ مصنوعی، و سایبُرگ اشاره‌‌کرد. در این کلاس می‌پرسیم که چگونه این تکنولُژی‌ها، شیوه‌های نگریستن و مساله‌ی «توانایی» را در ارتباط با معلولیت بازتعریف می‌کنند. این حوزه که از سوی پژوهش‌گرهایی با تجربه‌های زیسته‌ی مشابه شکل‌گرفته، به‌ویژه در میان هنرمندهای اجرا، رقص معاصر، تِاتر، و هنرهای دیداری در حال گسترش است. در این کلاس به متن‌های کانونی تِاتر و اجرا، هنرهای دیداری، مطالعات معلولیت، و فرهنگ‌پژوهشی توجه می‌کنیم. این درس‌گفتارِ آن‌لاین در ۶ جلسه، در روزهای چهارشنبه ساعت ۱۸ تا ۲۰ به‌وقت ایران برگزارمی‌شود و نام‌نویسی در آن برای همه در درون و بیرون از ایران ممکن است. 

درباره‌ی آموزگار

نیوشا احمدی‌خو، هنرمند و پژوهش‌گر اجرا، و ساکن نیویُرک است. او دانش‌آموخته‌ی کارشناسی ارشد رشته‌ی «پژوهش‌های اجرا» از دانشگاه نیویُرک «اِن‌وای‌یو» در سال ۲۰۱۷ میلادی است. زمینه‌ی پژوهشی او بر زمینه‌هایی چون اجراهای اعتراضات، حضور، آسیب‌پذیری، قدرت، هویت، بدن‌مندی، و تئاتر تجربی متمرکز است.

آغاز درس‌گفتار: ۱۸ تیر ۱۴۰۴، ۹ ژوئیه ۲۰۲۵​

 

**

فیلم، ویدیو، انیمیشن  

جریان‌های نهانِ سینمایی در ایران

از دهه‌ی هشتاد خورشیدی تا امروز

سام مهتشم

​یک‌شنبه‌ها، ساعت ۱۸ تا ۲۰ به وقت ایران 

در این درس‌گفتار می‌کوشیم جریانی را شناسایی کنیم که در سینمای امروز ایران به نام «زیرزمینی» شناخته شده است. از این رو، این درس‌گفتار فیلم‌های ایرانی را بررسی‌می‌کند که از دهه‌ی ۱۳۸۰ تا امروز ساخته شده‌اند. البته جنبش «زن، زندگی، آزادی» تاثیر چشم‌گیری در این نام‌گذاری داشته است، از آن رو که این قیام دگرگونی‌های ژرفی را در واقعیت دیداری پدید آورده‌ است. اکنون، زن‌ها و دخترهای بی‌حجاب بسیاری را در خیابان‌ها می‌بینیم. این دگرگونی را هرگز دوربین‌های سینمای بدنه ثبت‌نمی‌کنند، چنان‌چه گفته‌می‌شود امروز به‌مانند گذشته نمی‌توان از خیابان فیلم گرفت و سانسور نشد. با همه‌ی این‌ها، از دل سینمای مستقل جریانی بیرون می‌آید که در مرزی میان سینمای آلترناتیو و سینمای زیرزمینی قرارمی‌گیرد اما به‌اشتباه آن را «زیرزمینی» می‌خوانیم. از این رو، در طیِ جلسه‌ها می‌کوشیم با شناخت اصطلاح‌های «سینمای بدنه»، «سینمای مستقل»، «سینمای آلترناتیو»، «سینمای زیرزمینی» و «سینمای هنری» به این جریان نهان در سینمای ایران بپردازیم و با بررسی تاریخی و دیدن فیلم‌های کوتاه و بلند، بر آنیم نامی درخور برای این سینما بیابیم. این درس‌گفتارِ آن‌لاین در ۶ جلسه، در روزهای یک‌شنبه ساعت ۱۸ تا ۲۰ به‌وقت ایران برگزارمی‌شود و نام‌نویسی در آن برای همه در درون و بیرون از ایران ممکن است. 

​​​​

درباره‌ی آموزگار

آغاز درس‌گفتار: ۲۲ تیر ۱۴۰۴، ۱۳ ژوئیه ۲۰۲۵

 

محیط دیجیتال آموزشی

کلاس‌های کارنما به‌صورت آن‌لاین و از راه ویدیو کنفرانس (مایکروسافت تیمز) برپامی‌شوند. هر کلاس صفحه‌ی ویژه‌ی خود را در وب‌سایت کارنما دارد و تمامی داده‌ها و منبع‌های آموزشی در این صفحه قرار می‌گیرد. هم‌چنین، دانش‌جوها می‌توانند از راه این صفحه با آموزگار خود و با یک‌دیگر در ارتباط باشند.

 

شیوه‌ی ارایه

بیش‌تر کلاس‌ها، هفته‌ای یک‌بار و اغلب ساعت شش عصر به‌وقت ایران آغاز می‌شوند. پس از یک سخن‌رانیِ یک ساعته، نیم‌ساعت از وقت کلاس به بخش سمینار، و نیم‌ساعت پایانی به بحث و گفت‌وگو درباره‌ی موضوع جلسه اختصاص دارد.  از همه‌ی دانش‌جوها انتظار می‌رود که در جریان برگزاری کلاس مشارکت فعال داشته باشند. 

پذیرش دانش جو

بیش‌تر کلاس‌های کارنما پیش‌نیاز ندارند و همه می‌توانند در داخل و خارج از ایران درخواست پذیرش بدهند. برای پذیرش دانش‌جو در کارنما سه گزینه‌ طراحی شده‌است. هر دانش‌جو می‌تواند گزینه‌ی مورد نظر خود را به‌نسبت میزان علاقه، نیاز، و شمار درس‌گفتارها انتخاب‌کند. برای آگاهی بیش‌تر درباره‌ی این گزینه‌ها به صفحه‌ی پذیرش بروید.

شیوه‌ی برگزاری

درباره‌ی برنامه‌ی  آموزشی کارنما

یک چرخش آموزشی 

در دهه‌های گذشته، دگرگونی بزرگی در آموزش عالی رخ داده‌است و دانش دیگر تنها در نهادهایی سنتی چون دانشگاه تولید نمی‌شود. هرچند گرفتاری آموزش عالی در ایران، امری خاص این کشور است و نتیجه‌ی اخراج یا عدم‌ هم‌کاری با نیروهای متخصص، اما در سطح جهانی رفته‌رفته نهادهای مختلف آموزشیِ تجربه‌گرا نیز بخش نظرگیری از فرآوری اندیشه را برعهده گرفته‌اند. درس‌گفتارهای کارنما، بی‌آن‌که جاه‌طلبی جبران کاستی‌های نهاد آموزش در ایران را داشته‌ باشد، خود را هم‌گام با این چرخش آموزشی بزرگ در هنر جهانی‌شده‌ی امروز تعریف می‌کند.

دعوت به هم‌کاری

هم‌چون هر بخش دیگرِ کارنما، درهای این بخش نیز به روی آموزگارها باز است. اگر دوست دارید مجموعه‌ای از درس‌گفتارها را درباره‌ی نقد، تاریخ، و نظریه‌ی هنر در قالب یک ترم یا حتا یک‌ماه (چهار سخنرانی) ارایه‌کنید، ما با کمال میل آماده‌ایم، طرح درس شما را بخوانیم و با هم‌کاری با یک‌دیگر، درس‌گفتار مورد نظر را در اختیار دانش‌جوهای کارنما بگذاریم. برای شروع این فرآیند، شرح درس خود را (۴۰۰ واژه)، به‌هم‌راه نام هر سخنرانی (سرفصل‌ها) و شرح کوتاهی درباره‌ی هر یک، برای ما بفرستید. برای آشنایی بیش‌تر، فرستادن خودزندگی‌نامه‌ی کوتاه (۲۰۰ واژه) بسیار کمک‌کننده خواهدبود.

همه‌ی درس‌گفتارهای کارنما در قالب دسته‌بندهای کلی زیر ارایه‌می‌شوند. شما می‌توانید نزدیک‌ترین رده را برای ارایه‌ی درس‌گفتار خود انتخاب کنید اما لازم نیست نام کلاس شما صددرصد منطبق با عنوان‌های زیر باشد.

رده‌های آموزشی کارنما

Radeh AMZ 240917.png

امکان‌های  آموزش دیجیتال، بستری برای تماس  فراهم می‌کنند.

کارنما پدیده‌ای دیجیتال است و می‌کوشد از همه‌ی ابزارهای آن‌لاین سود ببرد تا مرزهای بین درون و بیرون را کم‌رنگ‌کند. به همین دلیل، شاید این نخستین بار باشد که کلاس‌های کارنما بدل به فضایی برای تماس دانش‌جوها، هنرجوها، و اندیش‌گرهای فارسی‌زبان در تمام دنیا می‌شوند. 

گام نخست برای برخورد حرفه‌ای با  جنبه‌ی تئوریک هنر

 

از آن‌جا که کارنما پیش از هر چیز یک نهاد پژوهشی‌ در زمینه‌ی تاریخ و نظریه‌ی هنر امروز جهان است، می‌کوشیم امکان‌های زیر را برای علاقه‌مندها فراهم کنیم: 

در پایان دوره، امکان ادامه‌ی هم‌کاری با گروه از راه نشر نقد و مقاله‌های آکادمیک در فصل‌نامه، و یا ارایه‌ی مقاله در همایش‌های بخش گفتارها وجود دارد. 

​​

آموزگارهای کارنما می‌کوشند درصورت امکان، از راه ایجاد پیوند بین دانش‌جوها با هنرمندها، نویسنده‌ها، کتاب‌خانه‌ها، و دیگر نهادهای هنری، زمینه‌ی رشد حرفه‌ای آن‌ها را فراهم کنند. 

 

کارنما یک اِکوسیستم فکری‌ درباره‌ی نقد، نظریه، و تاریخ هنر است.

 

با ثبت‌نام در کلاس‌ها، همه‌ی دانش‌جوها به بایگانی کارنما، شامل صدها مقاله درباره‌ی جنبه‌های مختلف هنر مدرن و معاصر جهان دست‌رسی خواهند داشت.

یکی از مهم‌ترین هدف‌های کلاس‌های کارنما آموزش مبانی نظری و تاریخی هنر است اما درس‌گفتارها می‌توانند بخشی از محیط یا اکوسیستمی پژوهشی‌ تلقی شوند که هدف آن ایجاد دگرگونی ساختاری در نقد، نظریه، و تاریخ‌نگاری هنر ایران از راه پرورش حرفه‌ای کسانی‌ست که به اندیشیدن و نوشتن درباره‌ی هنر علاقه دارند.

درس‌گفتارهای کارنما، تنها مجموعه‌ای از کلاس‌های آن‌لاین نیستند.

 

دانشجو‌ها با حضور در برنامه‌ی آموزشی سالانه‌ی اندیشکده با شبکه‌ای به‌هم پیوسته و پویا از دانش و تحلیل و داده درباره‌ی هنر ایران و جهان روبه‌رو می‌شوند که فعالانه به آن‌ها در پیداکردن و ساختنِ مسیر فکری‌شان کمک می‌کند. این درس‌گفتارها در هر سال تحصیلی در پیوندی پویا با یک‌دیگر و بر اساس گرایش‌های گوناگون تاریخ‌هنری، روش‌شناختی، میان‌رشته‌ای، و آموزش‌ پایه‌ به‌دقت برنامه‌ریزی می‌شوند.

 

bottom of page